Δεν είναι, βέβαια, εχθροί της Εκκλησίας ο K. Μητσοτάκης και ο Μιλτ. Εβερτ που υπέγραψαν τη συζητούμενη πρόταση νομοθετικής ρύθμισης για την καύση των νεκρών (εκείνων ασφαλώς που επιθυμούν αυτό το τέλος). Αλλά η συζήτηση αυτή δείχνει το είδος του προβλήματος που έχει τεθεί και λέγεται Σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους - προβλήματος που απαιτεί λύση, θέλουν - δεν θέλουν οι πάσης φύσεως φανατικοί.

Πρώτα όμως ας δούμε το ζήτημα της καύσης των νεκρών. H διαδικασία αυτή είναι αποδεκτή και ευρέως εφαρμόσιμη σε πλείστες χώρες του κόσμου, ακόμη και από χριστιανικές Εκκλησίες. H δική μας Εκκλησία, η Ορθόδοξη, δεν δέχεται την καύση των νεκρών, για λόγους δογματικούς. Εδώ αρχίζει η «σύγκρουση»: αφού η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν δέχεται την καύση των νεκρών, τι γίνεται στην περίπτωση που ο θανών έχει εκφράσει την επιθυμία καύσεως της σορού του;

Το ερώτημα είναι άνευ αντικειμένου. Διότι ο θανών είτε είναι ορθόδοξος, οπότε πιστεύει στο δόγμα της Ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας και ΔΕΝ δέχεται ο ίδιος την καύση, είτε δεν είναι ορθόδοξος, οπότε κηδεύεται κατά το τυπικόν που επιθυμεί και το οποίο «καλύπτεται» ή όχι από άλλο χριστιανικό δόγμα.

Είναι συνεπώς ελεύθερος οποιοσδήποτε πολίτης να καθορίσει τα σχετικά με το τέλος του. Και η πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία μπορεί και πρέπει να ρυθμίσει τις τεχνικές λεπτομέρειες για όσους επιλέγουν την καύση. (Πού και πώς ιδρύονται και λειτουργούν ειδικοί κλίβανοι, ποιες είναι οι νομότυπες διαδικασίες κτλ.)

Εκείνο που δεν μπορεί να καθορίσει νόμος είναι το να υποχρεώνεται κάποιος να τελευτήσει τον βίον του κατά το ένα ή το άλλο θρησκευτικό δόγμα. Μπορεί να ζητήσει να ταφεί άνευ θρησκευτικής κηδείας ή να καεί η σορός του και να διασπαρεί η στάχτη στο Αιγαίον Πέλαγος, όπως συνέβη με τη Μαρία Κάλλας. Αυτονόητη είναι η υποχρέωση του Κράτους να εξασφαλίζει τη δυνατότητα για ένα τέτοιο τέλος ζωής σε όσους το επιθυμούν. Και βεβαίως δεν πέφτει λόγος ούτε στην Ορθόδοξη Εκκλησία ούτε σε οποιαδήποτε άλλη.

Είναι όμως αναντίρρητον δικαίωμα της Εκκλησίας να αρνείται να παραβιάσει το Δόγμα της. Δεν μπορεί δηλαδή κάποιος να εκφράσει την επιθυμία καύσεως της σορού του και εν συνεχεία θρησκευτικής ταφής, είτε θρησκευτικής κηδείας και εν συνεχεία καύσεως της σορού.

H Εκκλησία δεν είναι δημόσια υπηρεσία από την οποία οι πολίτες μπορούν να απαιτούν να τους βαπτίζει, να τους νυμφεύει ή να τους κηδεύει, όπως αυτοί νομίζουν ή επιθυμούν. H είσοδος στους ναούς, η συμμετοχή στις λειτουργίες προϋποθέτουν βούληση και αποδοχή του Δόγματος. Είναι προφανώς δικαίωμα της Εκκλησίας, και ας φωνάζουν ορισμένοι ανόητοι, να μη δέχεται παράλογα αιτήματα (να νυμφεύει ή να κηδεύει άτομα που δηλώνουν ότι είναι άθεοι!).

Ολες αυτές οι παρεξηγήσεις οφείλονται στο ότι βαθιά μέσα στη συνείδηση των Ελλήνων η Εκκλησία ταυτίζεται, δυστυχώς, με το Κράτος. Και είναι συνεπώς φυσιολογικό, εκ δεδικαιολογημένης παραδρομής, και δεδηλωμένοι άθεοι να απαιτούν... εκκλησιαστικές υπηρεσίες.

Οπωσδήποτε τα πράγματα έχουν φθάσει σε ένα κρίσιμο σημείο, με τριβές οι οποίες συχνά τραυματίζουν το κύρος του Κράτους ή προσβάλλουν την έννοια της Εκκλησίας.

Ενώ λοιπόν το θέμα της νομοθετικής ρυθμίσεως για την καύση των νεκρών είναι θέμα ουσιαστικώς διαδικαστικόν (και φυσικά πρέπει να λυθεί αμέσως), το ζήτημα των σχέσεων του Κράτους με την Εκκλησία της επικρατούσης θρησκείας πρέπει να τεθεί προς συζήτηση και επίλυση. Με σύνεση πολιτική και «ταπείνωση» θρησκευτική!